Chương trình Chuyên 12h trưa trên HTV hôm qua dành khá thời gian về vấn đề đang nóng trên mạng xã hội sau Covid-19, đó là hoạt động từ thiện của các người nổi tiếng Showbiz.
Chủ đề chính trên mạng là các nghệ sĩ làm từ thiện với số tiền quá lớn trên 100 tỷ đồng nhưng đang có nghi vấn về việc sử dụng đúng mục đích. Số đông đang nghi ngờ và muốn thấy sao kê tài khoản thu - chi để rõ ràng. Trong góc độ khác, một số người (trong đó có cả chuyên gia) e ngại rằng các nghệ sĩ bị soi mói như vầy họ sẽ không làm từ thiện nữa, vì làm ơn mắc oán, cuối cùng người thiệt hại sẽ là dân bị thiên tai trong kỳ mưa bão sắp đến.
Ca sĩ Thủy Tiên trong đợt cứu trợ ở Miền trung năm 2020 - Ảnh minh họa
Lên sóng chia sẻ câu chuyện này dưới góc độ tài chính cá nhân, cho thấy việc làm từ thiện này đã là chuyện bình thường ở các nước phát triển, và họ có những quy định chặt chẽ ở góc độ pháp luật, cũng như góc độ kiến thức quản trị tài chính cá nhân để giúp việc làm được phù hợp pháp luật, minh bạch tạo niềm tin cho nhà hảo tâm đóng góp, và hiệu quả trong công cuộc từ thiện.
Dươi đây là một số ý chính tôi đã chia sẻ :
1. Số tiền làm từ thiện trên 100 tỷ là quá lớn để phải quản lý chuyên nghiệp :
Với số tiền quyên được của 4 nghệ sĩ tên tuổi, mỗi người từ gần 100 tỷ - đến trên 300 tỷ là rất lớn.
Có thể hiện nay mọi người thấy vila này, biệt thự kia giá một, hai trăm tỷ thì thấy số tiền đó không lớn; nhưng đó là số tiền lớn với góc độ tài chính. Cụ thể đa số vốn của 700 ngàn doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam cũng chỉ từ 10 - 20 tỷ. Vốn khởi nghiệp bình quân của một công ty starup Mỹ năm 2018 là 30.000 USD, tức 700 triệu đồng.
Còn Tổ chức từ thiện Christina Noble nổi tiếng thế giới khởi đầu tại Việt Nam chỉ với 10.000 USD quyên góp được, và bây giờ số tiền tài trợ từ 10.000 - 50.000 USD của nhà hão tâm tài trợ thì Hội cũng đủ để thực hiện một chương trình thiết thực cho cộng động ; như chương trình Hỗ trợ Giáo dục cho trẻ em nghèo cơ nhở tại Việt Nam đã được thê giới đánh giá cao chỉ bắt đầu với 20.000 USD do A&T tài trợ cho Hộ... .
Nói như vậy để thấy số tiền từ thiện quyên góp được trong một kỳ bão lụt của từng nghệ sĩ là quá lớn, nó có tầm của một tổ chức từ thiện, và một chương trình từ thiện quy mô lớn tại Việt Nam và các nước thế giới thứ ba.
Với quy mô số tiền lớn thực thu - thực chi trong 1 năm như vậy, cần phải được quản lý chuyên nghiệp với nghiệp vụ kế toán, và cần có kiểm toán nếu muốn bảo đảm sự minh bạch.
Các công ty kiểm toán không chỉ làm nghiệp vụ kiểm toán cho báo cáo tài chính của công ty, mà còn làm nghiệp vụ kiểm toán cho mọi hoạt động như một chương trình từ thiện, một cuộc thi đấu cần giám sát minh bạch. Các dịch vụ này bảo đảm quản lý tiền minh bạch, không thất thoát và với chi phí hợp lý.
2. Cách thức quyên tiền công bố đại chúng là hành vi chưa được phép.
Theo hiểu biết thông thường, điều gì nhà nước không cấm, thì người dân có quyền làm, như việc nhận tiền từ thiện. Tuy nhiên, Nhà nước đã có những quy định về thông tin riêng lẻ và thông tin đại chúng. Theo đó các thông tin đại chúng cần có sự cho phép trên từng lãnh vực thông tin, đặc biệt là lĩnh vực tài chính. Nếu các nghệ sĩ chỉ nhận tiền từ thiện do mọi người tự biết và gửi thì hành vi này nhà nước chưa có quy định; nhưng nếu thông báo rộng rải trên phương tiện đại chúng để nhận tiền trực tiếp thì là hành vi cần được phép của cơ quan có thẩm quyền. Các nghệ sĩ thông báo trên mạng xã hội về tài khoản cá nhân nhận tiền của mình với lượng fan hàng triệu người, đó là hành vi quyên tiền đại chúng của cá nhân; do vậy phải cần được sự đồng ý, hoặc cần có tài khoản nhận tiền đươc quản lý.
Tại các nước phát triển quy định rỏ về điều này, số tiền quyên cho mục đích tư thiện phải gửi vào tài khoản của tổ chức có sự quản lý theo quy định, cá nhân không được nhận trực tiếp từ sự kêu gọi của mình.
3. Có nhiều cách để làm từ thiện quy mô lớn hợp pháp và hiệu quả theo ý mình và nhà tài trợ.
Nhà tài trợ thường thích giao tiền cho người nổi tiếng có uy tín và làm theo mục đích từ thiện mà họ đã công bố.
Ở các nước phát triển, các người nổi tiếng thường lập một tổ chức từ thiện, và có sự quản lý chuyên nghiệp để bảo đãm sự minh bạch.
Ở VN do chưa có quy định cá nhân được lập hội từ thiện chính thức để nhận tiền tài trợ. Do vậy có thể làm theo cách Mở một tài khoản và giao cho một tổ chức tài chính uy tín làm dịch vụ quản lý thu chi và công ty kiểm toán thực hiện nhiệm vụ kiểm toán. Điều này sẽ bảo đảm sự minh bạch.
