Tại Thông báo số 3116/TB-TTCP ngày 25/12/2023, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế, khuyết điểm, vi phạm trong việc quản lý thực hiện Quy hoạch điện VII điều chỉnh, bao gồm việc đầu tư nguồn nhiệt điện than, nhiệt điện khí đã không hoàn thành theo Quy hoạch (chỉ đạt 82%); nguồn điện mặt trời đã đầu tư, vận hành đến cuối năm 2020 lên tới 16.506 MW, trong đó công suất nguồn điện mặt trời nối lưới là 8.642 MW, cao gấp 10,2 lần so với quy hoạch được phê duyệt (850 MW).
Đặc biệt, nguồn điện mặt trời nối lưới đầu tư tập trung chủ yếu ở miền Trung, Tây Nguyên là các khu vực có phụ tải thấp, hệ thống lưới truyền tải chưa được đầu tư kịp thời, đồng bộ, dẫn đến mất cân bằng hệ thống điện giữa nguồn và lưới, cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây quá tải cục bộ phải cắt giảm công suất, không đảm bảo tính kinh tế - kỹ thuật của hệ thống điện, phá vỡ Quy hoạch điện VII điều chỉnh.
Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (PVPower) đã không hoàn thành việc đầu tư 12 dự án nguồn điện với tổng công suất 13.350 MW theo nhiệm vụ được giao tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh, cụ thể, đầu tư hoàn thành 01/12 dự án, đạt 8,3% về số lượng; công suất 1.200 MW/13.350 MW, đạt 8,98% về công suất. PVN được giao làm chủ đầu tư 09 dự án, trong đó 07 dự án đang thực hiện, nhưng chậm tiến độ với thời gian dài; 02 dự án chưa triển khai thực hiện là Nhiệt điện khí Kiên Giang I và II.
Một đơn vị thành viên của PVPower, Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 là chủ đầu tư Dự án Nhà máy Nhiệt điện chu trình hỗn hợp Nhơn Trạch 2 tại tỉnh Đồng Nai đã có những khuyết điểm, vi phạm trong việc thực hiện đầu tư dự án.
Cụ thể, phê duyệt dự án Đầu tư xây dựng công trình trước khi Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường. Chủ đầu tư Công ty CP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 và Nhà thầu Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) khởi công xây dựng gói thầu EPC san lấp mặt bằng khi chưa có Thiết kế bản vẽ thi công được phê duyệt, chưa ký kết Hợp đồng thi công xây dựng.
Trong công tác lập, thẩm định dự toán hạng mục san lấp mặt bằng đã áp sai đơn giá cát san nền, dẫn đến tăng chi phí đầu tư dự án. Cụ thể, đơn giá phê duyệt trong dự toán hạng mục và hợp đồng là 59.500 đồng/m3, đơn giá tại Chứng thư thẩm định giá số 1700/TĐ/CT ngày 15/8/2008 của Công ty CP Thẩm định giá Đồng Nai là 56.795 đồng/m3.
Thêm nữa, ngày 05/9/2016, cơ quan Kiểm toán Nhà nước đã có Báo cáo kết quả kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 (dự án do PVPower làm chủ đầu tư) và Dự án đầu tư xây dựng công trình phân phối 500 KV Trung tâm điện lực Vũng Áng, trong đó kiến nghị xử lý tài chính với tổng số tiền giảm trừ gần 3,14 tỷ đồng... nhưng đến thời điểm thanh tra, việc đàm phán lại để điều chỉnh giá mua bán điện của Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 vẫn chưa được Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Công ty Mua bán điện và PVPower thực hiện theo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước.
Ngày 22/12/2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký Quyết định bổ nhiệm ông Lê Mạnh Hùng giữ chức Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Theo đó, ông Hùng sẽ thay ông Hoàng Quốc Vượng làm Chủ tịch HĐTV PVN trong 5 năm, bắt đầu từ 1/1/2024.
Ông Lê Mạnh Hùng sinh năm 1973, trước khi ngồi vào ghế Chủ tịch PVN, ông có hơn 3 năm giữ chức Tổng giám đốc tập đoàn này. Trước đó, ông là Trưởng ban dự án cụm Khí - điện - đạm Cà Mau rồi Tổng giám đốc Nhà máy Đạm Cà Mau; Phó tổng giám đốc PVN. Ông Hùng từng phụ trách các lĩnh vực như công nghiệp lọc hóa dầu, hóa chất, nhiên liệu sinh học, công nghiệp khí gồm các dự án điện khí.
Trước đó, theo thông báo hồi tháng 7 của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, ông Hoàng Quốc Vượng sẽ nghỉ hưu và hưởng chế độ hưu trí từ 1/1/2024.
Tại thông báo phiên họp thứ 34 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương hôm 20/12, ông Vượng cùng nhiều quan chức Bộ Công Thương nhiệm kỳ 2016-2021, 2021-2026 được xác định có vi phạm, khuyết điểm trong tham mưu, ban hành cơ chế phát triển điện mặt trời, điện gió theo Quy hoạch VII và VII điều chỉnh.
Ngoài sai phạm của PVN, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra việc Tập đoàn công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng công ty Điện lực - TKV đã không hoàn thành nhiệm vụ đầu tư 06 dự án nguồn điện với tổng công suất 2.260 MW, cụ thể, đầu tư hoàn thành đưa vào vận hành 04/06 dự án, đạt 66,6% về số lượng dự án; tổng công suất 950 MW/ 2.260 MW, đạt 42% về công suất.
Tại Báo cáo Kiểm toán ngày 18/5/2016 của Kiểm toán Nhà nước kèm theo Văn bản số 314/KTNN-TH về việc kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư Dự án xây dựng công trình Thủy điện Đồng Nai 5 (dự án do Tổng công ty Điện lực – TKV là chủ đầu tư), trong đó kiến nghị điều chỉnh giảm nguồn vốn 351,235 tỷ đồng... nhưng đến thời điểm thanh tra, EVN, Công ty Mua bán điện và Chủ đầu tư vẫn chưa hoàn tất việc đàm phán giá điện theo quyết toán vốn đầu tư dự án theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước. Qua thanh tra, Công ty Mua bán điện và Tổng công ty Điện lực - TKV đã và đang thực hiện việc đàm phán lại giá điện theo vốn đầu tư quyết toán để điều chỉnh giá mua bán điện.
Ngày 15/11, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo đối với ông Lê Minh Chuẩn do đã có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác.
Theo thông cáo của Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cuối tháng 6/2022, sau khi xem xét kết quả kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với Ban Thường vụ Đảng ủy và một số cá nhân ở TKV, Ủy ban Kiểm tra Trung ương nhận thấy, Ban Thường vụ Đảng ủy TKV đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc.
Ngoài ra, ông Lê Minh Chuẩn còn thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để hội đồng thành viên, một số lãnh đạo tập đoàn này và đơn vị cấp dưới vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong sản xuất, kinh doanh, đầu tư một số dự án, trong quản lý, khai thác than tại tỉnh Quảng Ninh; nhiều cán bộ, đảng viên bị xử lý kỷ luật, một số bị xử lý hình sự.
Những vi phạm nêu trên đã gây hậu quả nghiêm trọng; ảnh hưởng xấu đến kết quả sản xuất, kinh doanh, đến uy tín của tổ chức Đảng và TKV. Do đó, Ủy ban Kiểm tra Trung ương quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo Ban Thường vụ Đảng ủy TKV các nhiệm kỳ 2015-2020, 2020-2025 và ông Lê Minh Chuẩn, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ Khối Doanh nghiệp Trung ương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn.
Căn cứ Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công Thương chỉ đạo, tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật đối với PVN, TKV, các ban tham mưu, các đơn vị thành viên có liên quan về những khuyết điểm, vi phạm đã nêu.
