Phát biểu tại Hội thảo, ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, Luật Đất đai là đạo luật rất quan trọng trong hệ thống pháp luật nói chung và đặc biệt là pháp luật về kinh doanh. Đạo luật này có tác động lớn đến các hoạt động kinh tế - xã hội và nhận được sự quan tâm của nhân dân cũng như cộng đồng doanh nghiệp. Quốc hội đã dành tới 4 kỳ họp (bao gồm cả kỳ họp bất thường) để thảo luận và thông qua đạo luật này, cho thấy mức độ thận trọng, cân nhắc kỹ càng của các nhà làm luật đối với các quy định tại Luật Đất đai.
Theo Chủ tịch VCCI, so với Luật hiện hành, Luật Đất đai 2024 đã tăng thêm 2 Chương, bổ sung mới 78 Điều luật, 180 Điều luật được sửa đổi và bãi bỏ 13 Điều luật. Những điểm mới của Luật Đất đai 2024 cơ bản đã khắc phục được những mâu thuẫn, chồng chéo với các văn bản pháp luật khác, bổ sung những hành lang pháp lý còn thiếu đối với một số hoạt động kinh tế; khắc phục một số bất cập, vướng mắc trong thực tiễn.
“Ngay sau khi vừa thông qua, trong tháng 3 và tháng 4 vừa qua, VCCI đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức hai hội thảo phổ biến về những nội dung Luật Đất đai 2024 tại Hà Nội và TP. HCM với hàng trăm đại biểu tham dự. Điều này cho thấy Luật Đất đai 2024 nhận được sự quan tâm và kỳ vọng rất lớn của cộng đồng kinh doanh” – ông Công khẳng định.
Trình bày về những nội dung cơ bản của Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ - Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, Luật Đất đai năm 2024 được Quốc hội khoá XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5 với 16 chương và 260 Điều, trong đó có nhiều nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết.
Nghị định quy định chi tiết 51 nội dung được giao trong Luật Đất đai, bảo đảm có hiệu lực đồng thời với thời điểm có hiệu lực của Luật Đất đai. Bố cục của Dự thảo Nghị định gồm 10 chương, 115 Điều.
Về phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số Điều của Luật Đất đai, theo bà Mỹ quy định chi tiết thi hành 51 nội dung được giao trong Luật Đất đai năm 2024, bao gồm: Quy định chung, chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy của Văn phòng đăng ký đất đai, tổ chức phát triển quỹ đất, quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, trưng dụng đất, phát triển quản lý và khai thác quỹ đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; chế độ sử dụng đất; theo dõi và đánh giá việc quản lý, sử dụng đất đai; kiểm tra chuyên ngành đất đai…
Tại Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hiệp – Chủ tịch Hiệp hội các Nhà thầu Xây dựng Việt Nam cho rằng, tại Điều 20, 21 Chương 2, Quy hoạch và Kế hoạch sử dụng đất, cần làm rõ mối quan hệ phụ thuộc giữa quy hoạch và kế hoạch, trong đó quy hoạch phải có trước để có cơ sở, trình tự ban hành kế hoạch. Đặc biệt, quy hoạch có thể điều chỉnh khi cần thiết và theo đó kế hoạch cũng phải điều chỉnh, thay đổi theo.
Liên quan đến Chương 4 về thu hồi đất, ông Hiệp nêu, Mục 1: Gồm 2 trường hợp thu hồi đất: Vì mục đích Quốc phòng – An ninh và để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Hiện chỉ có hướng dẫn trình tự với trường hợp quốc phòng – an ninh, còn trường hợp còn lại thì chưa được đề cập, trong khi đây lại là vấn đề các doanh nghiệp rất quan tâm.
Bên cạnh đó, Điều 45.5 tại Chương III về Cưỡng chế kiểm đếm và thu hồi, ông Hiệp kiến nghị, quy định các thời hạn thực hiện trình tự, thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất… không bao gồm thời gian xác định giá đất cụ thể, thời gian thực hiện nghĩa vụ tài chính người sử dụng đất.
Cũng liên quan đến Điều 20 và 23 tại bản dự thảo, ông Nguyễn Minh Trí – Cán bộ Ban Pháp chế, Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng: “Hiện Dự thảo chưa có quy định về trình tự, thủ tục để người dân, doanh nghiệp đăng ký kế hoạch sử dụng đất hàng năm và điều kiện, nguyên tắc để được chấp thuận, phê duyệt đăng ký kế hoạch sử dụng đất hằng năm, trong khi đây là nhu cầu thiết yếu và phát sinh thực tế hàng ngày”.
Tại thời điểm này, các địa phương đang thực hiện theo Thông tư 01/TT/BTNMT của Bộ Tài Nguyên và Môi trường để tổng hợp nhu cầu đăng ký sử dụng đất hàng năm của cá nhân, tổ chức, thông thường địa phương sẽ có thông báo vào tháng 3 hàng năm nhưng không phải ai cũng biết để đăng ký và chưa có trình tự, thủ tục, điều kiện rõ ràng.
Trên cơ sở đó, ông Trí kiến nghị, Dự thảo Nghị định cần bổ sung trình tự, thủ tục để người dân, doanh nghiệp đăng ký kế hoạch sử dụng đất hàng năm và điều kiện, nguyên tắc để được chấp thuận, phê duyệt đăng ký kế hoạch sử dụng đất hằng năm theo hướng: Nếu đất đã phù hợp quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thì đương nhiên sẽ được chấp thuận đăng ký kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện để đẩy nhanh tốc độ thực hiện quy hoạch.
